Het is een vraag die mij regelmatig wordt gesteld door hondeneigenaren: “Gaat verlatingsangst ooit helemaal over?” En ik snap die vraag heel goed. Als je midden in een intensief verlatingsangsttraject zit of mijn online cursus Verlatingsangst volgt, of als je elke dag opnieuw worstelt met het alleen thuislaten van je hond, is het logisch dat je verlangt naar zekerheid. Naar een eindpunt. Gaat verlatingsangst bij een hond ooit helemaal over?
Wat is verlatingsangst?
Verlatingsangst is een angst-/paniekstoornis. Honden die last hebben van verlatingsangst, zijn extreem bang om alleen gelaten te worden (separation anxiety) en/of zijn extreem bang om gescheiden te worden van één specifiek persoon (hyper-attachment). In beide gevallen hebben we te maken met een hond die niet alleen gelaten kan worden door één of meerdere personen. En dat leidt tot behoorlijk wat problemen.
Verlatingsangst is een serieuze emotionele reactie vanuit angst. Een hond laat geen verlatingsangst zien om aandacht te vragen of jou te manipuleren. Stress kan namelijk niet in scène gezet worden door je hond. Verlatingsangst komt voort uit een diepe emotionele reactie op iets wat de hond als een bedreiging ervaart: alleen gelaten worden. We hebben dus niet te maken met “vervelend gedrag” (hoewel jij de verlatingsangst van je hond uiteraard wel als vervelend kunt ervaren!), maar we hebben te maken met een diepe angst om alleen gelaten te worden.
Kan verlatingsangst bij een hond ooit helemaal weggaan?
Verlatingsangst is dus geen keuze van je hond. Het is een diepe angst, op basis van emotie. Dat betekent niet dat je het niet kunt trainen en kunt verbeteren. Een hond met verlatingsangst kan écht leren om weer ontspannen alleen thuis te blijven! Maar het betekent wél dat je hond een gevoeligheid voor deze angst zal houden, waarschijnlijk zijn/haar leven lang. Ik zal je uitleggen hoe dat zit.
De oorzaak van verlatingsangst
Verlatingsangst kan ontstaan door verschillende oorzaken. Oorzaken van verlatingsangst kunnen zijn:
- Erfelijkheid. Verlatingsangst is erfelijk. Als de vader- of moederhond, of zelfs de opa- of omahond verlatingsangst had, of een gevoeligheid voor verlatingsangst had, is de kans dus groter dat de pups dat ook kunnen ontwikkelen.
- Trauma. Een traumatische ervaring kan verlatingsangst bij een hond triggeren. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een hond die een keer enorm geschrokken is van een knal toen hij alleen thuis was. Door die ervaring is hij de associatie gaan creëren dat alleen thuis zijn héél onveilig is.
- Ook een grote verandering kan verlatingsangst bij een hond creëren. Denk hierbij aan een verhuizing, een overlijden of de geboorte van een baby.
- Stress tijdens de zwangerschap van de moederhond.
- Slecht getraind. En eigenlijk valt deze onder de categorie ’trauma’. Stel dat je een puppy van 8 weken meteen al 8 uur alleen laat, dan is het logisch dat de pup dit als traumatisch kan ervaren, en daardoor verlatingsangst kan ontwikkelen. Je moet je hond wel leren dat alleen thuis zijn veilig kan zijn; voor sociale dieren als honden is dat niet per se altijd vanzelfsprekend.
En wat hebben deze oorzaken van verlatingsangst nou te maken met de vraag of verlatingsangst bij honden ooit helemaal over kan gaan? Alles! Je kunt je namelijk helemaal suf trainen en je hond leren om relaxed alleen thuis te blijven, maar de oorzaak van de verlatingsangst zul je nóóit kunnen wegnemen. Ook al doet je hond in een verlatingsangsttraject heel veel positieve ervaringen op, en leert hij daardoor om weer rustig alleen thuis te blijven… je zult het onderliggende trauma, de slechte ervaringen of de genetische aanleg niet kunnen wegnemen. Nooit.
Grip krijgen op verlatingsangst
Betekent dat dat de verlatingsangst van je hond nooit echt helemaal overgaat? Ook niet helemaal. Het antwoord is genuanceerder. Je kunt namelijk wel degelijk een situatie bereiken waarin je hond succesvol en ontspannen een aantal uurtjes alleen kan blijven, ondanks dat hij vroeger ernstige verlatingsangst had. Dat gaat niet vanzelf en je zult er heel hard voor moeten trainen, maar het kan wel!
Máár de gevoeligheid om verlatingsangst te ontwikkelen, die kan je niet wegnemen. Want die erfelijke aanleg zal blijven bestaan. Het trauma is nog steeds onderdeel van het verleden van je hond. De stress tijdens de zwangerschap van de moederhond kan je niet meer wegnemen. En dat betekent dat jouw hond, ook al kan hij nu goed alleen blijven (yes!), wel altijd gevoeliger zal blijven om weer verlatingsangst te ontwikkelen dan de gemiddelde hond.
Voorbeeld uit de praktijk: Lewis
Laat ik dit eens uitleggen aan de hand van een voorbeeld! Mijn eigen witte herder, Lewis, had verlatingsangst toen wij hem als puppy van 8 weken kregen. Hij gilde ons hele appartementencomplex bij elkaar als we hem alleen lieten en sloopte onze kozijnen. Zijn paniek als we hem alleen thuislieten, was enórm. We hadden in die tijd ook een andere hond, onze golden retriever Jake. Maar Jake’s aanwezigheid was voor Lewis niet voldoende. Ook met Jake erbij, was zijn verlatingsangst zeer extreem. We zijn direct begonnen met trainen, zodra we hem kregen. Het was zeker niet makkelijk, maar na een jaar konden Lewis en Jake 5 á 6 uur(!!!) alleen thuis blijven, in álle ontspannenheid. Wauw!
Tot Jake vijf jaar later overleed. Toen brak de paniek opnieuw los. Lewis’ verlatingsangst kwam als donderslag bij heldere hemel terug. Vijf jaar lang was er niets aan de hand geweest, maar een grote en traumatische verandering als het wegvallen van Jake, triggerde Lewis’ gevoeligheid voor verlatingsangst enorm. En dus kwam de verlatingsangst terug.
Was het dan ooit wel weg? Tja, daar kan je van alles over zeggen. Ik zou eerder zeggen dat we vijf jaar lang heel veel grip hebben gehad op Lewis’ verlatingsangst. Het was onder controle. Maar de verlatingsangst zal diep van binnen altijd onderdeel van hem blijven.
Houd rekening met de verlatingsangst, ook al merk je er niks van
Verlatingsangst bij honden gaat dus eigenlijk nooit helemaal over. Het kan wel onder controle zijn! En dat is dus ook waar je naar mag streven. Dat is bij Lewis ook opnieuw gelukt. Inmiddels kan hij 3,5 uur ontspannen alleen thuisblijven, zónder Jake. En dus hebben we weer grip gekregen op de situatie. Zie het als een hond met een rugzak: hij kan prima functioneren en ontspannen alleen zijn, maar als er iets is wat het oude gedrag triggert, kan het oude gedrag wel sneller weer naar boven komen.
Verlatingsangst: ik ben hoopvol én realistisch
Dus: gaat verlatingsangst bij honden ooit helemaal over? Het belangrijkste bij verlatingsangst bij honden is om hoopvol én realistisch te zijn. De situatie waarin je kunt zeggen dat de verlatingsangst “niet meer bestaat”, is misschien geen realistische situatie om naar te streven. Maar met de juiste begeleiding kan de verlatingsangst van je hond wel zodanig onder controle komen dat jij en je hond weer relaxed kunnen leven en jij je kunt ontspannen alleen thuis kunt laten. En dat is waar je naar toe werkt.
Heb jij een hond met (vermoedelijk) verlatingsangst en wil je weten wat er mogelijk is? Volg me sowieso op Instagram en luister mijn podcast voor meer gratis tips over verlatingsangst bij honden.
Neem daarnaast gerust contact met je op en ik kijk graag met je mee wat we kunnen doen om jou je vrijheid terug te geven en je hond het vertrouwen in het alleen zijn weer terug te geven!
