Je bent aan het wandelen aan de riem. Kan je je hond dan beter wel of geen contact laten maken met andere honden? Veel hondeneigenaren worstelen met dit dilemma. Want aan de ene kant willen ze hun hond de gezelligheid van de andere hond niet misgunnen, maar ontmoetingen aan de lijn zijn vaak lang niet zo gezellig als wij denken of hopen dat ze zijn.
Hond is een sociaal dier
Laat ik eerst beginnen met een argument wat veel mensen gebruiken om hun hond wél contact te laten maken met andere honden aan de riem. De hond is immers een sociaal dier. Het is toch goed om contact te hebben met soortgenoten en die ruimte te krijgen? Er gaat een heleboel mis in deze veronderstelling. Want ja, de hond is een sociaal dier. Maar ook sociale dieren vinden niet per definitie alles en iedereen geweldig. Ook sociale dieren zijn kieskeurig in met wie ze wel/geen contact willen aangaan.
Daarnaast is het de vraag of ‘een sociaal dier zijn’ per definitie betekent dat iedereen begroet moet worden. Dat de hond een roedeldier is, dat staat vast. Maar in een roedel is echt niet iedereen de hele tijd druk bezig met interactie. Een roedel zijn kan ook betekenen dat je rustig naast elkaar ligt, dat je samen wandelt maar elkaar verder met rust laat, dat je gewoon samen bent, i.p.v. allemaal dingen samen doet.
Het feit dat de hond een sociaal dier is, betekent dus niet dat hij met iedere hond iets moet. Dat de hond een sociaal dier is, betekent ook niet dat hij per se iedere hond wil begroeten. Dus het feit dat honden sociale dieren zijn, staat eigenlijk los van de vraag of honden wel/geen contact zouden moeten hebben met elkaar als ze aangelijnd zijn. Het heeft in feite weinig met elkaar te maken.
Honden elkaar laten begroeten aan de lijn brengt risico’s met zich mee
Wat wél heel relevant is om te weten, is dat honden elkaar aan de lijn laten begroeten risico’s met zich meebrengt. Ik heb de risico’s voor je op een rij gezet:
Honden kunnen geen natuurlijk vluchtgedrag vertonen aan de riem
Honden zijn van nature conflictmijders. Veel honden hebben daarom als natuurlijke reactie dat ze vluchten wanneer ze zich niet prettig voelen in een situatie. Het vervelende aan aangelijnd wandelen, is dat natuurlijk vluchtgedrag geen kans heeft. De hond zit immers aan de lijn en kan dus geen kant op! Stel dat jouw hond de hond die je tegenkomt eigenlijk hartstikke spannend vindt, dan zou hij misschien het liefste willen vluchten om de afstand te vergroten. Maar hij zit aan de lijn en jij neemt hem mee naar die andere hond. Omdat je hond zijn natuurlijke vluchtgedrag niet kan laten zien, zet hij een andere manier in om met de situatie om te gaan: aanval is de beste verdediging. Kortom: hij gaat lelijk doen tegen de andere hond. Dit is een scenario dat aan de lijn ontzettend veel voorkomt.
Je creëert ongewenst gedrag
Als je jouw hond aanwent om naar elke andere aangelijnde hond toe te mogen gaan (even los van of je hond dat zelf ook leuk vindt), creëer je een gedragspatroon waar je eigenlijk niet op zit te wachten. Jouw hond creëert namelijk de volgende verwachting:
Ik zie een aangelijnde hond = Ik mag naar de aangelijnde hond toe.
Het resultaat is dat je een hond hebt die altijd enorm zal gaan trekken aan de lijn als hij een andere hond ziet. Er is immers een patroon ontstaan en hij heeft de verwachting dat hij naar de andere hond toe mag/moet.
Het is moeilijk om elkaar natuurlijk te begroeten aan de riem
Honden begroeten elkaar door te curven. Dit houdt in dat ze om elkaar heendraaien tot ze met hun neus bij de anus van de andere hond belanden. Hier ruiken ze aan elkaars anaalklieren om te ontdekken wie de ander is. Voor ons mensen misschien een gekke gang van zaken, maar voor honden essentieel om elkaar op een natuurlijke en hondse manier te kunnen begroeten. Maar vaak zijn onze lijnen te kort en hebben honden niet de ruimte om om elkaar heen te draaien en elkaar op natuurlijke wijze te begroeten. De communicatie tussen de twee honden loopt dan al snel scheef en kan leiden tot misverstanden én vervelende situaties.
Je ontneemt de hond een keuze
Honden zijn autonome dieren. Dat houdt in dat ze heel goed in staat zijn om zelf beslissingen te maken. Probeer het maar eens. Houd je hond twee botjes voor en laat hem kiezen. Hij zal heel goed weten welke hij lekkerder vindt. Als jij je hond aan de lijn altijd maar overal mee naar toe sleurt en hem als het ware “dwingt” om een andere aangelijnde hond te begroeten omdat jij die andere hond in zijn persoonlijke ruimte laat komen, dan geef je je hond helemaal niet de keuze of hij wel op dat contact zit te wachten. Niet fijn.
Zelfs als het “altijd goed gaat” zou ik aangelijnde honden niet met elkaar in contact laten komen
Wandelen aan de riem: wel of geen contact met andere honden? Het antwoord op deze vraag is wat mij betreft ‘geen contact’. Want al gaat het goed en al vinden er geen grote problemen plaats, je gaat eigenlijk voorbij aan wat jouw hond communiceert en wil als je hem altijd maar in de situatie brengt dat hij aangelijnd, zonder kans om weg te lopen, in de persoonlijke ruimte van een andere hond laat zijn.
Bovendien weet je niet wie de andere hond is. Misschien heeft de andere hond wel een trauma opgelopen in contact met andere honden, en is hij uit zelfverdediging heel fel geworden richting andere honden. Als jij jouw hond dan vervolgens in de bubbel laat komen van die hond, gaat het gegarandeerd mis.
Maar hij wil gewoon even snuffelen…
Ook dat is een interessante. Want wil hij echt gewoon even snuffelen en de andere hond begroeten? Of is het dat gedragspatroon waar ik het eerder over had? Is je hond gewoon simpelweg gewend om naar elke andere hond toe te gaan, zonder na te gaan of dit wel echt een prettige situatie is?
Natuurlijk is snuffelen super belangrijk voor een hond. En contact met anderen ook. Maar de vraag is of dat altijd moet kunnen. Een andere hond begroeten hoeft wat mij betreft niet altijd. Als mijn hond aan de lijn loopt, wordt er gewoon geen contact gemaakt met andere honden. Punt uit. Het is heel duidelijk en mijn hond weet voor 100% waar hij aan toe is. Ik voer dus ook nooit discussie met hem over of hij wel/niet contact mag maken met andere honden. Naast het feit dat ik aan zijn lichaamstaal zie dat hij ook helemaal niet naar een andere hond toe wil als hij aangelijnd wandelt, wil ik ook gewoon dat hij met zijn aandacht bij mij is als hij aan de lijn loopt. En doordat ik hier heel consequent in ben, initieert hij ook geen contact aan de lijn. Als hij contact wil, dan kan dat als we in een losloopgebied wandelen. En zelfs dan zoekt hij het weinig op.
Je hond hoeft niet iedere hond te begroeten. Net zoals jij niet iedere wildvreemde in de supermarkt aanspreekt. Dat is niet natuurlijk. Elk levend wezen maakt een selectie van met wie hij wel/niet in contact wil gaan. Door je hond te forceren om met elke hond het contact aan te gaan, ga je voorbij aan het natuurlijke selectiegedrag en creëer je al snel een onnatuurlijke situatie.
Maar hoe zorg ik dan dat mijn hond op sociaal gebied aan zijn trekken komt?
Laat ik allereerst het volgende verduidelijken: niet iedere hond heeft dezelfde behoeftes op sociaal vlak. Elke hond is anders en iedere hond heeft een eigen mate van behoefte aan sociaal contact. Dat honden roedeldieren zijn, betekent niet dat ze iedere andere hond leuk vinden. Het ‘roedeldier zijn’ kan zich bijvoorbeeld ook heel erg richten op de mens, en minder op soortgenoten. Honden zijn immers gefokt om de kameraad en helper van de mens te zijn.
Eigenlijk zijn er drie categorieën honden:
- Honden die het inderdaad super leuk vinden om sociaal contact te hebben met soortgenoten.
- Honden die helemaal geen behoefte hebben aan contact met soortgenoten.
- Honden die heel selectief zijn in met wie ze wel/geen sociale interactie willen aangaan.
Alle drie de categorieën zijn normaal, al zie ik wel dat veel mensen denken dat hun hond in categorie 1 zit, terwijl dit “vrolijke, enthousiaste gedrag” eigenlijk stress blijkt te zijn.
Probeer je hond dus te lezen. In welke categorie valt hij? Is hij inderdaad een hond die enorm geniet van contact met soortgenoten? Probeer dan situaties op te zoeken waarop hij dit contact op een prettige manier kan krijgen. In een losloopgebied, of in de tuin van een vriendin die ook een hond heeft. Creëer situaties waarin jouw hond aan z’n trekken komt op sociaal gebied, zonder dat dit aan de riem hoeft te gebeuren.
Maar is je hond selectief? Geef hem dan die keuzevrijheid. Laat hem zelf bepalen met welke hond hij wel/geen contact wil zoeken en zoek geen situaties op waarin hij gedwongen wordt om de interactie met een bepaalde hond aan te gaan.
En wil jouw hond helemaal niet zo veel contact met andere honden? Forceer het dan niet. Het idee dat een hond contact MOET hebben met soortgenoten zit in ons hoofd. Het is niet per definitie altijd de waarheid.
Geen contact aan de lijn gaat ook over veiligheid
Geen contact hebben aan de lijn gaat ook over een stukje veiligheid waarborgen. Zorgen dat je hond weet dat hij aan de lijn niet geforceerd in situaties wordt gestopt waar hij eigenlijk niet in wil zitten. Als ik met mijn hond aan de lijn loop, wil ik dat we als het ware samen in een soort bubbel zitten. Ik stel me vaak voor dat er een grote zeepbel om ons heen zit en ik wil liever niet dat er iemand in die zeepbel komt. Die zeepbel is namelijk eigenlijk onze eigen persoonlijke ruimte. En persoonlijke ruimte hebben we allemaal. En daar hoeft niet per se iemand in. Aan de lijn wandelen is voor mij een stukje contact met mijn hond. Wij wandelen samen, zijn letterlijk met elkaar verbonden door die riem. En daar hoeft niemand bij te komen.
Als je daar 100% consequent in bent, creëer je voor je hond een heel voorspelbare en duidelijke situatie. Je hond weet: al lopen er 10 honden langs, ik hoef er niks mee, want aan de lijn zit ik in een bubbel met mijn baasje. Die voorspelbaarheid en duidelijkheid bieden veiligheid. Je hond weet dat jij niemand bij hem in de buurt laat komen.
Mag ik dan een uitzondering maken voor die ene leuke hond van de buurvrouw?
Ik zou het niet doen. Omdat je dan die veilige bubbel doorbreekt. Jij kan onderscheid maken tussen leuke honden en minder leuke honden, maar je hond denkt heel zwart-wit. Het mag wel, of het mag niet. Als jij een duidelijke, voorspelbare en veilige situatie wil creëren, is het belangrijk dat je 100% consequent bent. Ben je dat niet en laat je je hond bij die ene leuke hond van de buurvrouw wél een begroeting doen aan de riem? Dan is het voor je hond toch niet helemaal duidelijk of contact aan de lijn nou wel of niet mag. Het mag immers soms wel…
